Rumi Takvim Nedir? Rumi Aylar ve Mevsimler Nelerdir?
İnsanlık tarihi boyunca o kadar farklı takvim çeşitleri kullanılmış ki birçoğunun adını bile duymamış olabiliriz, örneğin Tûfan takvimi ya da Filip takvimi veya Kıptî takvimi gibi. Rumi takvim ise Cumhuriyet’in hemen öncesine kadar bizlerin kullandığı bir takvim çeşidiydi. Dünya’nın Güneş etrafında dönüşünü esas alan fakat başlangıç tarihi olarak Hicret’in gerçekleştiği yılı, yani 622’yi kabul eden bir takvim… Yakın zamana kadar hayatımızda olan bu takvim hakkında daha fazla bilgi istiyorsanız lütfen ekranınızı aşağı doğru kaydırın.
Rumi takvim Osmanlı döneminde Hicri takvimle birlikte kullanılmaya başlandı, bu da Miladi takvime göre 13 Mart 1840 tarihine denk geliyor. Aynı tarihin Rumi takvimdeki karşılığı ise 1 Mart 1256’dır. Anladığınız üzere Rumi takvim için yılbaşı 1 Mart’tır.
Kullanılan bu ikili takvim sisteminde her yıl sonu 11 günlük fark ortaya çıkar. Bu farkın karışıklığa neden olmasını önlemek için 1870’de Hicri takvim bırakılarak sadece Rumi takvim kullanılmaya başlanır. Ta ki Cumhuriyet’in kuruluşuna ve 1925’te yapılan değişikliğe kadar…
Zemheri, Gücük, Mart, Abrul, Mayıs, Kiraz, Ocak, Ağustos, İlk Güz, Orta Güz, Son Güz ve Karakış. Bunlar Rumi takvimin ayları… Ve her yeni ay 14’üncü günle başlayıp bir sonraki ayın 13’üyle bitiyor.
Zemheri ayı Miladi takvime göre 14 Ocak-13 Şubat’a karşılık gelirken, gücük 14 Şubat-13 Mart dönemini ifade ediyor. Bu arada “zemheri”nin kelime anlamı “kış ortası” iken “gücük” şubat ayı anlamına geliyor. Ve size eskilerden bir deyiş: Gücük çıkmayacağım, mart da ben gireceğim diye dövüşüyor!
Mevsimlere gelince… Rumi takvime göre iki mevsimden söz edebiliriz; Kasım Günleri yani Kış Günleri, Hızır Günleri yani Yaz Günleri. Kasım Günleri 8 Kasım’da başlayıp 5 Mayıs’ta biterken, Hızır Günleri 6 Mayıs’ta başlayıp 7 Kasım’da bitiyor.
Cemre düşmesi, Kocakarı Soğukları gibi halkın gözlemleri ve ifadelerinde yer bulan dönemlere bakalım biraz da. Örneğin Kocakarı Soğukları Rumi takvime göre Mart’ın 4’üne denk geliyor. Gündönümü Fırtınası Mart’ın 8’ine, Sitte-i Sevr Soğukları ise Rumi 7-12 Abrul’a yani Nisan’a karşılık gelmekte.
30,691 okunma
